สวัสดีครับ วันนี้กลับมาอีกครั้งต่อจากคาบเรียนในห้อง เรื่อง 相槌（あいづち）ครับ
相槌ภาษาอังกฤษเรียกว่า
backchannel (ถ้าไม่ได้เรียนหรือศึกษาลึกลงไปมาก คงไม่เคยเห็นคำนี้)
คือสิ่งที่ใช้โต้ตอบกับผู้พูดอีกคน เพื่อแสดงว่าเรากำลังสนใจฟังที่เขาพูดอยู่
ตัวอย่างเช่น 昨日はアヴェンジャーを見に行ったんだ。（へー） ในวงเล็บคือ 相槌ครับ
นอกจากนี้ยังได้แก่ はい、ええ、ふーん、あー、そうですか、そっか、そうですね、そうね
และอื่นๆอีกมากมายครับ แต่ละตัวก็จะให้ความรู้สึกที่แตกต่างกันไป เช่น はい、ええ จะแสดงว่าผู้ฟังรับรู้สารนั้นเฉยๆ ไม่มีอะไรเป็นพิเศษ ขณะที่ へー、ふーん จะแสดงความประหลาดใจนิดๆ เป็นต้น เวลาพูดยังต้องคำนึงถึงระดับภาษากับสภาพแวดล้อมด้วยนะครับ
เช่น คุยกับเพื่อนมักจะใช้ うん มากกว่า ขณะที่ はい
จะแสดงความสุภาพมากกว่า
相槌นี้พบในสังคมญี่ปุ่นเยอะมากจนเป็นเรื่องปกติครับ
สำหรับคนต่างชาติอาจจะไม่ค่อยคุ้นชินมาก เพราะส่วนใหญ่จะไม่ค่อยนิยมพูด 相槌 กัน อย่างผมคนไทยเองให้ไปพูด 相槌
แบบคนญี่ปุ่นก็รู้สึกไม่กล้าพูด เพราะไม่ชินที่เราพูดแทรกระหว่างคนอื่นกำลังพูด
คนฝรั่งที่เคยเจอมา(อาจารย์) ก็ไม่เคยได้ยินแกพูดคำที่เป็นประเภท 相槌 เลยสักครั้ง
相槌
นี้อาจารย์ก็ให้ฝึกใช้หลายรอบมาก โดยเฉพาะในวิชาสนทนาครับ แต่ก็ยังไม่ชินอยู่ดี
ครั้งนี้ในคาบภาษาศาสตร์ประยุกต์อาจารย์เลยให้ไปลองฟังรายการวิทยุของ TBS ดูครับ แล้วสังเกตว่าเขาใช้ 相槌 กันยังไง รายการวิทยุชื่อว่า 安住紳一郎と日曜天国 (Azumi
Shin’ichirō to nichiyō tenkoku)
ครับ เป็นรายการคุยเกี่ยวกับเรื่องที่ผู้ฟังทางบ้านส่งไป ผมเลือกมา 2 ตอนครับคือ「英語と私―native→negative―」 กับ 「必死に走った話―農道を牛が走ってきた話―」
「英語と私―native→negative―」จะเป็นเรื่องของผู้ที่ส่งข้อความมากับภาษาอังกฤษครับ
มีหลายอันที่ตลกดี เช่น
ผู้หญิงคนหนึ่งที่ไปทำงานที่ฝรั่งเศสแล้วได้แฟนเป็นคนอังกฤษ แล้วก็ต้องแสดงความรักให้สามีคนอังกฤษฟังทุกเช้า
เรื่องส่วนใหญ่ค่อนข้างตลก
เพราะฉะนั้นเสียงหัวเราะของผู้หญิงซึ่งเป็นคนฟังจะเยอะมาก
เสียงหัวเราะนี่ก็อาจจะเป็น 相槌 ได้ละมั้ง ถ้าเราไม่ฟังเขา
เราจะหัวเราะได้ยังไงเนอะ 555
ในตอนนึงมีหลายเรื่องมากครับ
พอดีอาจารย์ช่วยถอดให้ตอนนึง เลยขอยกมาตรงนี้เลยละกันครับ (ขออนุญาตนะครับ) （08：29～09：56）อันนี้เป็นเรื่องเกี่ยวกับการเรียนภาษาอังกฤษในโรงเรียน
ไม่รู้ใช่ประสบการณ์คนเล่าหรือเปล่า อาจารย์คนสอนพูดผิดจาก native เป็น negative
中野区のくまぽんさん30歳女性の方、ありがとうございます〈ありがとうございます〉、高校時代の教科担任の先生が、英会話教室に通っていました、〈はい〉その、教室での題材で、このスクールの良いところをアピールしたCMをみんなで作りましょう、となり、生徒それぞれがインタビュー形式で話したそうです、へー、〈ふーん〉面白い取り組みですね、その先生は、ここのスクールは、先生がみなネイティヴで、私もどんどんネイティヴな英語ができるようになります、と、ひたすらネイティヴ、ネイティヴ、と言っていたそうですが、〈はい〉ネイティヴ、て、何ですか、〈あー〉あのー、〈英語育ちの、みたいな、あー〉そうですよね、〈母国語が〉そうですよね〈英語〉、えーえー、ひたすら、ネイティヴ、ネイティヴ、と言っていたそうですが、でき上った映像を見てびっくり、ネイティヴ、としゃべっていたはずのところを、〈あ〉先生はすべてネガティヴ、と言ってしまって〈{笑}〉いたそうです、ネガティヴ〈{笑}〉はきついね、〈{笑}〉否定的なっていうか、〈そうですね｛笑いながら｝〉えー、〈｛笑｝、あら〉ここのスクールは、先生がみなネガティヴで、〈｛笑｝〉私もどんどんネガティヴな英語ができるようになります｛笑いながら｝、〈｛笑｝〉実際に生徒の〈｛笑｝〉インタビューをもとに宣伝映像を作る予定だったそうですが〈｛笑｝〉、もちろんネガティヴ連呼の部分は採用されなかった〈｛笑｝〉そうです、でも、みな後ろ向きな英会話教室というのもちょっと見てみたいです〈｛笑｝〉って、ネガティヴね、〈｛笑｝、おもしろーい〉まーポジティヴネガティヴね、〈そうですねー〉ナイティヴネガティヴ確かにねー〈｛笑｝〉そうですねー、〈｛笑｝〉気持ちはわかりますねー〈はいー、｛笑｝〉
ตัวที่ทำสีเอาไว้ในวงเล็บคือ 相槌 ของผู้หญิงที่นั่งฟังครับ เท่าที่สังเกตในตอนนี้ เห็นได้ว่าใช้ 相槌 แบบสุภาพเกือบหมดครับ
ส่วนที่ไม่สุภาพน่าจะเป็นการพูดกับตัวเองมากกว่า เช่น おもしろい
สิ่งแรกที่เห็นชัดๆคือ {笑} ครับ เต็มไปหมดเลย แสดงว่าการหัวเราะก็เป็น 相槌 รูปแบบหนึ่ง (ที่ผมคิดก็ถูกสินะ555) นอกจาก 相槌
แบบที่ผมยกไปข้างบนที่มีคำเฉพาะเลย ยังมีแบบอื่นอีก เช่น การช่วยอีกฝ่าย
ในตัวอย่างผู้พูดที่จะอธิบายคำว่า native แต่ทำท่าเหมือนคิดไม่ออก
ผู้หญิงที่เป็นผู้ฟังก็เสริมเข้าไปว่า 「英語育ちの、みたいな」。「母国語が」、「英語」 ครับ
การแทรก 相槌 พอลองสังเกตดีๆจะเห็นว่า เขามักจะแทรกตอนที่อีกฝ่ายพูด 1 เนื้อความจบ เช่น
その、教室での題材で、このスクールの良いところをアピールしたCMをみんなで作りましょう、となり、生徒それぞれがインタビュー形式で話したそうです、へー、ถ้าเป็นผมล่ะก็
ผมคงแทรกตั้งแต่ となり、… ไปแล้ว คงทำให้รำคาญมากแน่ๆ เพราะจะเยอะจัด อีกอันนึงที่น่าสนใจคืออันนี้ครับ先生はすべてネガティヴ、と言ってしまって〈{笑}〉いたそうですทำไมมา {笑} ตรงนี้ล่ะ มันยังไม่จบประโยคนี่
ถ้าสังเกตดีๆจะเห็นว่าความครบอยู่นะครับ สังคมญี่ปุ่นมักจะพูดอะไรไม่จบประโยคเยอะ
ส่วนใหญ่จะเข้าใจได้เอง เช่นเวลาปฏิเสธก็ すみません、ちょっと…
คนต่างชาติก็คงคิดในใจ “ทำไมไปไม่ได้ล่ะ บอกมาสิ” แต่คนญี่ปุ่นเขาเข้าใจว่าไปไม่ได้
ไม่ค่อยถามเหตุผล ถ้าเอาหลักนั้นมาใช้ตรงนี้ 言ってしまって
ก็เข้าใจนะครับว่า เผลอพูด เขาก็เลยแทรก 相槌 ได้พอได้สังเกตวิธีการแทรก
相槌 ของเขา ก็เข้าใจมากขึ้น แต่ให้ทำเองมันก็ยากอยู่สำหรับคนไม่เคยใช้
ส่วนอีกตอนหนึ่งคือ 「必死に走った話―農道を牛が走ってきた話―」เทียบกับตอนก่อนดูไม่สนุกเท่า แต่ก็ยังสนุกครับ5555
(คืออะไร!!!?) อันนี้ก็เหมือนเดิมครับ อาจารย์ถอดไว้แล้ว
ขอนำมาใช้เลยนะครับ（04：41～05：58）
電話でいただきました、埼玉県川口市、きゅーぽらのこまこさん、72歳、女性の方ですありがとうございます〈ありがとうございます〉、もう半世紀前の話でね、すみません、〈｛笑｝〉72歳の私が、郡山で女子高校生だった頃のことですよ、〈えー〉農道を歩いていたら、前からおっきな牛柄の牛がね、どどどどどどどーって一匹すごい勢いで走ってくるんです、〈ほう〉牛柄の牛っていいね、〈｛笑｝〉でもほんとに、〈ね〉うん、牛柄の牛だったんだろうね、〈そうだったんですねー、へー〉どどどどーって一匹すごい勢いで走ってくるんです、〈あらー〉びっくりして慌てて必死で逃げたら、目の前に民家があったのですぐ軒下に飛び込んだんです、〈あ〉中から、どうしたのと出てきたおばあさんに、前から牛が、牛が、と訴えたところ、おばあさんは平然として、あんらーもうこー帰ってきただかー、これ家の牛だわい、ってそこん家の牛が散歩から帰ってきただけだー〈｛笑｝〉そうですが、もう生きた心地がしませんでしたよ、ってゆう、〈｛笑｝、自分で行ってこれるんだー〉ね、〈ねー〉牛ねー、あの賢い、ようですからねー、〈ねー〉えー、怖いねでも一本道の農道歩いていたら〈そうですね〉向こうからね、散歩帰りの牛がね、どー〈どどどどど〉ってきたらね〈いやー〉、〈へー〉はー、面白いですね、
อันนี้คล้ายๆกับอันบนคือ จบความ 1
ความแล้วถึงคั่น อีกอันที่เพิ่มมาใหม่น่าจะเป็นการใช้คำที่ฝ่ายพูดเคยพูดออกมาแล้ว
คือ散歩帰りの牛がね、どー〈どどどどど〉ってきたらね คำว่า どどどどどผู้พูดเคยเล่าไปแล้วรอบนึงตรงどどどどーって一匹すごい勢いで走ってくるんですพอผู้พูดจะพูดซ้ำอีกครั้ง
ผู้พูดซึ่งรู้อยู่แล้วว่าเป็นคำว่าอะไร เลยพูดออกไปแทน
สรุปแล้วคือ 相槌 นอกจากคำพวก はい、ええ、ふーん、そうですか ยังมีการหัวเราะ การช่วยเหลือ
การนำคำที่ได้ยินไปแล้วกลับมาใช้ครับ และนิยมใช้ 相槌
เมื่อผู้พูดพูดประโยคจบ 1 ใจความไปแล้ว
นอกจากที่เจอจากการสังเกตในรายการวิทยุ
อีกแบบที่ผมเคยได้ยินมาคือการเอาคำในประโยคที่พูดใช้มาถามซ้ำครับ
อาจจะเอามาทั้งหมดก็ได้ครับ เช่น 昨日は水を30リットルも飲んだ。〈30リットルも！〉เป็นวิธีการที่น่าสนใจดีครับ แต่ต้องเลือกคำดีๆครับ
รายการนึงที่ผมเคยดูในห้องเรียนคาบวิชาสนทนา จำชื่อรายการไม่ได้แล้ว เขาก็ทดลองใช้แต่เลือกคำผิดแล้วมันฮาไปเลยครับ
昨日、二日酔いでずっと寝てた。〈二日酔い！〉คำตอบที่ถูกคือซ้ำทั้งประโยคเลยครับ เป็น 昨日、二日酔いでずっと寝てたの？ จะดูดีกว่า
แอบยากเหมือนกันนะเนี่ย ต้องเลือกคำดีๆ
วันนี้ผมก็ขอจบของวันนี้เพียงเท่านี้ครับ
ไว้ครั้งหน้าจะกลับมาใหม่ครับ สุขสันต์วันปีใหม่ไทยครับ เที่ยวให้สนุก
การเดาความก่อนจบประโยค และใส่ あいづちลงไปในภาษาญี่ปุ่น น่าสนใจนะคะ
ตอบลบ